Τι σημαίνει τραύμα;

Πριν περιγράψουμε τι είναι η Τραυματοθεραπεία, είναι αναπόφευκτο να ορίσουμε τι σημαίνει Τραύμα. Η λέξη τραύμα προέρχεται από τα Ελληνικά και σημαίνει τραυματισμός / πληγή. Σύμφωνα με τον Καναδό τραυματοθεραπευτή Gabor Maté, το τραύμα δεν είναι αυτό που συμβαίνει σε ένα άτομο αλλά αυτό που συμβαίνει μέσα του ως αποτέλεσμα αυτού που του συνέβη. Στη βιβλιογραφία, γίνεται διάκριση μεταξύ δύο τύπων τραύματος:

1. Μεμονωμένα τραύματα

Γεγονότα που μπορεί να οδηγήσουν σε μεμονωμένο τραύμα ή σοκ-τραύμα είναι, για παράδειγμα: ατυχήματα, φυσικές καταστροφές, εμπειρίες πολέμου, τρομοκρατικές επιθέσεις, βιασμός, ξαφνική απώλεια στενού προσώπου, διάγνωση μιας απειλητικής για τη ζωή ασθένειας κ.λπ.

2. Σύνθετα τραύματα

Σύνθετα τραύματα ή αναπτυξιακά τραύματα μπορεί να προκληθούν από πολλαπλά γεγονότα στην παιδική / ενήλικη ηλικία, όπως ψυχολογική, σωματική, σεξουαλική βία, καθώς και από συνεχή παραμέληση από τους γονείς και ανάληψη γονεικών ευθυνών από το παιδί κ.λπ.

​

Μετατραυματικές Διαταραχές και συμπτώματα

Ατομα που έχουν βιώσει τα ίδια τραυματικά γεγονότα αντιδρούν σε αυτά με διαφορετικούς τρόπους. Μόνο μερικά από αυτά θα αναπτύξουν μια μετατραυματική διαταραχή. Οι μετατραυματικές διαταραχές, που ενδέχεται να εμφανιστούν διακρίνονται σε:

• Οξεία Αντίδραση στο Στρες

• Διαταραχή Μετατραυματικού Στρες PTSD

• Σύνθετη Μετατραυματική Διαταραχή C-PTSD

• Διαταραχή Προσαρμογής

• Διασχιστικές (Αποσυνδετικές) Διαταραχές

Τα συμπτώματα της PTSD συνοψίζονται στην ακόλουθη τριάδα:

• υπερδιέγερση αυτόνομου νευρικού συστήματος/ αίσθημα απειλής (υπερεγρήγορση)

• αναβίωση (μνημονικές αναδρομές, flashbacks)

• αποφευκτική συμπεριφορά

Στην περίπτωση C-PTSD, εμφανίζονται επιπροσθέτως τα ακόλουθα τρία συμπτώματα:

• Διαταραχή αυτοοργάνωσης

• Διαταραχή αυτορύθμισης (δυσκολία αντιμετώπισης έντονων συναισθημάτων)

• Διαταραχή διαπροσωπικής αλληλεπίδρασης (δυσκολία στις διαπροσωπικές σχέσεις)

Μπορεί ακόμα να εμφανιστούν διάφορα άλλα συμπτώματα ή συννοσηρότητες, όπως: διαταραχές ύπνου, εξάντληση, χρόνιος πόνος, κρίσεις πανικού, εσωτερική ανησυχία, αισθήματα ντροπής και ενοχής, διατροφικές διαταραχές, χρήση και εθισμός σε ψυχοδραστικές ουσίες κ.λπ.

​

Ποιος είναι ο στόχος της τραυματοθεραπείας;

Ο στόχος της τραυματοθεραπείας είναι η επεξεργασία και η ενσωμάτωση των τραυματικών γεγονότων έτσι ώστε τα συμπτώματα να μειωθούν σημαντικά ή να εξαφανιστούν εντελώς. Μετά την ολοκλήρωση της τραυματοθεραπείας, το πάσχον άτομο είναι σε θέση να επανασχεδιάσει και να ζήσει μια ικανοποιητική ζωή.

​

Πώς λειτουργεί η τραυματοθεραπεία;

Συνδυάζονται διαφορετικές θεραπευτικές μέθοδοι, οι οποίες προσαρμόζονται στις ιδιαίτερες ανάγκες της θεραπευόμενης. Η τραυματοθεραπεία χωρίζεται σε 3 φάσεις:

1. Σταθεροποίηση

2. Επεξεργασία τραύματος

3. Ενσωμάτωση / Προσαρμογή

​

Φάση1: Σταθεροποίηση

Στην πρώτη και μεγαλύτερη φάση της τραυματοθεραπείας, η εστίαση είναι στη δημιουργία ενός ασφαλούς περιβάλλοντος (εξωτερική ασφάλεια), ώστε να αποφευχθούν περαιτέρω τραυματικά γεγονότα και στη δημιουργία ενός αισθήματος ασφάλειας (εσωτερική ασφάλεια). Αρχικά, τίθενται οι θεραπευτικοί στόχοι, η θεραπεύτρια χτίζει μια σχέση εμπιστοσύνης με το ενδιαφερόμενο άτομο και λαμβάνει χώρα η απαραίτητη ψυχοεπιμόρφωση, κατά την οποία λαμβάνει τις απαραίτητες πληροφορίες για τα συμπτώματα και τα αίτια καθώς και για τη θεραπεία. Γίνεται επίσης σαφές σε αυτή τη φάση ότι οι ψυχολογικές αντιδράσεις μετά από ένα ακραίο τραυματικό γεγονός είναι φυσιολογικές και κατανοητές. Επιπλέον, το άτομο μαθαίνει μέσω διαφορετικών τεχνικών να αποκτά περισσότερο έλεγχο των συμπτωμάτων και να αντιμετωπίζει καλύτερα την καθημερινότητά. Συγκεκριμένα, μαθαίνει πώς να αντιμετωπίζει έντονα συναισθήματα (υπερδιέγερση), αναβίωση (μνημονικές αναδρομές και flashbacks) και αποφευκτική συμπεριφορά. Η αυτοαντίληψη, η αυτοεκτίμηση, η ενεργοποίηση προσωπικών πόρων / ικανοτήτων (resources), η εκμάθηση ασκήσεων ενσυνειδητότητας και χαλάρωσης και η ενίσχυση της αυτοαποτελεσματικότητας είναι θεμελιώδεις. Η εμπειρία ότι μπορεί το θεραπευόμενο άτομο να επηρεάσει τα συμπτώματά της χρησιμοποιώντας ασκήσεις χαλάρωσης ή οραματισμού (ασφαλής τόπος) στη θεραπεία αλλά και στην καθημερινή ζωή μπορεί να το κάνει να αισθάνεται όλο και πιο ικανό. Ο στόχος σε αυτή τη σημαντική φάση της τραυματοθεραπείας είναι να δημιουργηθεί ένα αντίβαρο στο τραυματικό υλικό, το οποίο θα επεξεργαστεί στη δεύτερη φάση.

 

Φάση 2: Επεξεργασία τραύματος

Μόνο όταν το θεραπευόμενο άτομο είναι αρκετά ψυχικά σταθερό και αισθάνεται έτοιμο να κάνει αυτό το βήμα, ξεκινάει η πραγματική επεξεργασία των τραυματικών γεγονότων και των συνεπειών τους κατά τη δεύτερη φάση της τραυματοθεραπείας. Συνήθως υπάρχει μια εναλλαγή μεταξύ των αρχικών ασκήσεων σταθεροποίησης και της επεξεργασίας του τραύματος μέσω διαφόρων τεχνικών όπως μέθοδος οθόνης, μοντέλο BASK, EMDR κ.λπ. Στόχος είναι η επεξεργασία των άρρητων αναμνήσεων των τραυματικών γεγονότων, των συναισθημάτων (θυμός, θλίψη), σκέψεων (ενοχές), σωματικών αισθήσεων, ώστε να μην αποθηκεύονται πλέον στη μνήμη ως θραύσματα. Μόνο τότε μπορεί η τρομερή και μη αναστρέψιμη τραυματική εμπειρία να ενσωματωθεί ως μέρος της βιογραφίας της θεραπευόμενης κατά την επόμενη φάση. Μπορεί μάλιστα να τονωθεί η αυτοεκτίμησή του και να δει τον εαυτό του ως επιζών και όχι ως θύμα. 

 

Φάση 3: Ενσωμάτωση / Προσαρμονή

Στην τρίτη τελική φάση, τη φάση της προσαρμογής, ενσωματώνονται οι σχετιζόμενες με το τραύμα αναμνήσεις μαζί με τις υπόλοιπες εμπειρίες της ζωής. Σε αυτή τη φάση, το άτομο επεξεργάζεται και συναισθήματα πένθους όπως η έντονη θλίψη, γιατί η ζωή του έχει συνήθως αλλάξει πολύ μετά το τραύμα. Πρέπει επομένως να μάθει ή να εκπαιδευτεί σε νέες στρατηγικές αντιμετώπισης προβλημάτων καθώς και σε κοινωνικές δεξιότητες. Εξετάζονται επίσης και άλλα θέματα, τα οποία επηρεάζουν τη ζωή του ατόμου όπως προβλήματα σχέσεων ή εργασιακά. Επίσης, μαθαίνει πώς να αντιμετωπίσει μια ενδεχόμενη επανεμφάνιση συμπτωμάτων. Η τελευταία φάση της τραυματοθεραπείας αφήνει περιθώρια για την επανεκτίμηση της ζωής εν γένει και για τη δημιουργία νέων προοπτικών στο μέλλον.

​

Τι είδους τραυματοθεραπείας προσφέρω;

Η τραυματοθεραπευτική προσέγγισή μου είναι συνθετική / ολιστική και βασίζεται σε διαφορετικές μεθόδους, όπως η Ψυχοδυναμική Θεραπεία Τραύματος μέσω Οραματισμών της Dr. Luise Redemann, η θεραπεία των χρόνιων σύνθετων τραυμάτων και της δομικής αποσύνδεσης εαυτού του Ellert Nijenhuis, η θεωρία πνευμονογαστρικού νεύρου (Polyvagal Theory) του Dr. Stephen Porges και η EMDR της Francine Shapiro για να αναφέρουμε μερικές.

 

​